Суббота, 15 февраля 2025

Якіх вынікаў удалося дасягнуць дзякуючы стратэгіі Лукашэнкі па збліжэнні з Расіяй?

68

Візіт у Мінск дэлегацыі Томскай вобласці звярнуў на сябе ўвагу новым прагучаўшым акцэнтам: пераход ад імпартазамяшчэння да імпартаапярэджання! Гэту думку выказаў губернатар Томскай вобласці Уладзімір Мазур у час сустрэчы з Прэзідэнтам Беларусі Аляксандрам Лукашэнкам. «Упэўнены, разам нам пад сілу ствараць самыя перадавыя тэхналогіі, устараняючы нашу залежнасць ад Захаду», — падкрэсліў, размаўляючы з губернатарам, кіраўнік дзяржавы. Асаблівую ўвагу Аляксандр Лукашэнка ўдзяліў развіццю навуковай сферы і перадавым тэхналогіям: «Патэнцыял узаемадзеяння ў адукацыі і навуцы далёка не раскрыты. Мы павінны правільна і рацыянальна выкарыстоўваць найвышэйшыя кампетэнцыі адзін аднаго. Пунктаў для росту дастаткова».

Адзначым, што асаблівая роля ў развіцці гэтага сібірскага рэгіёна адводзіцца навукова-адукацыйнай сферы. Томская вобласць уваходзіць у тройку лідараў Нацыянальнага рэйтынгу навукова-тэхналагічнага развіцця Расіі (пасля Масквы і Санкт-Пецярбурга), а Томск называюць студэнцкай сталіцай (дзевяць ВНУ і чатыры філіялы федэральных вышэйшых навучальных устаноў). Кожны пяты жыхар паўмільённага Томска — школьнік або студэнт. Па колькасці навуковых супрацоўнікаў на душу насельніцтва Томск першы ў Расіі.

Паміж установамі адукацыі Томскай вобласці і Беларуссю дзейнічаюць 25 дагавораў аб супрацоўніцтве. Асабліва шмат прыкладаў паспяховага ўзаемадзеяння ў навукова-тэхнічнай сферы і ўстараненні залежнасці ад Захаду ў сумесных распрацоўках з НАН Беларусі: праектаванне крытычна важных транзістараў, выраб кампанентнай базы для аэракасмічнай сферы і спецыяльнага прызначэння, перспектыўнай фатоннай, ЗВЧ-электроннай кампанентнай базы, опта- і радыёэлектроннай апаратуры, вузлоў і сістэм у мэтах забеспячэння тэхналагічнай незалежнасці Саюзнай дзяржавы.

Вядома, супрацоўніцтва з Томскай вобласцю намнога шырэйшае — і пастаўка сучаснага электратранспарту, і супрацоўніцтва з Беларускай нацыянальнай біятэхналагічнай карпарацыяй і шмат іншага.

У 2022 годзе тавараабарот Беларусі з гэтым расійскім рэгіёнам склаў амаль $22 млн, у бягучым годзе мы ідзём з апярэджаннем на 30 працэнтаў (для параўнання: у 2015 годзе ён быў каля $9,5 млн).

У цэлым тавараабарот Беларусі з Расіяй мае дадатнае сальда і па выніках 2022 года вырас да беспрэцэдэнтнай адзнакі $50 млрд. Дарэчы, яшчэ ў 2000 годзе наш тавараабарот быў каля $10 млрд, а ў 1995 годзе, да стварэння Саюзнай дзяржавы, складаў прыкладна $5 млрд. Цяпер у Беларусі 62 працэнты краінавага экспарту прыпадае на Расію.

Рэспубліка Беларусь і Расійская Федэрацыя з’яўляюцца дзяржавамі — удзельніцамі Дагавора аб стварэнні Саюзнай дзяржавы ад 8 снежня 1999 года, вынік рэалізацыі дамоўленасцей відавочны з 2000 года. Шэраг ключавых інстытутаў і напрацовак у рамках Саюзнай дзяржавы пакуль не мае аналагаў, у тым ліку і стварэнне такіх структур, як ЕАЭС.

Дзяржаўны сакратар Саюзнай дзяржавы Дзмітрый Мезенцаў адзначаў, што з моманту стварэння Саюзнай дзяржавы рэалізаваны 82 саюзныя праграмы на агульную суму 60 млрд расійскіх рублёў. Яны датычацца развіцця розных галін эканомікі: аховы здароўя, транспарту, электронікі, космасу, абароны і маладзёжнай палітыкі, узаемадзеяння ў сферы СМІ.

Асабістыя добрыя адносіны лідараў дзяржаў у гэтым, як паказала практыка, вельмі важкія. Беларусь і Расія адна для адной важнейшыя гандлёва-эканамічныя партнёры. У 2022 годзе вядучымі гандлёвымі партнёрамі РФ былі Кітай, Турцыя, Нідэрланды, Германія і Беларусь. Прычым у гэтай пяцёрцы назіраўся актыўны рост тавараабароту з Кітаем, Турцыяй і Беларуссю, а з Нідэрландамі і Германіяй — яго спад.

Па стане на канец 2022 года ў нас ужо былі ўсталяваны гандлёвыя адносіны з 80 рэгіёнамі Расіі, праўда, у рознай долі ўзаемадзеяння. Як гаварыў Аляксандр Лукашэнка: «Наш поспех у Расіі — гэта рэгіёны!»

Роля кантактаў непасрэдна з кіраўнікамі рэгіёнаў і работа на перспектыву добра відаць. Па выніках 2022 года па 75 рэгіёнах у нас дадатныя тэмпы росту і тавараабароту, мы прыбавілі. З 53 рэгіёнамі тэмпы росту ўзаемнага тавараабароту перасягаюць 30 працэнтаў. «Гістарычныя лічбы. Ніколі такога не было!» — адзначыў у пачатку ліпеня Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Беларусі ў Расіі Дзмітрый Крутой. Дала аб сабе знаць і праграма імпартазамяшчэння, якую Беларусь пачала даўно.

Але варта, вядома, звярнуць увагу на таптанне ў Забайкальскім краі або спад аб’ёмаў на Алтаі. Тым больш у тым самым рэгіёне ёсць тыя, з каго можна браць прыклад. Так, за першае паўгоддзе 2022 года тавараабарот Рэспублікі Беларусь з Хабараўскім краем вырас у 1,6 раза.

У час наведвання Мінска ў маі бягучага года дэлегацыяй Хабараўскага края на чале з губернатарам Міхаілам Дзегцяровым Прэзідэнт па прыкладзе Прымор’я трапна сказаў: «Адлегласць для эканомікі не перашкода».

Адна з цікавых новых кропак развіцця гандлёва-эканамічных адносін — Новасібірск. Ужо амаль 15 гадоў Мінск і Новасібірск — гарады-пабрацімы. У красавіку гэтага года былі ўпершыню арганізаваны і паспяхова праведзены Дні Мінска ў Новасібірску. З 2016 года мадэрнізацыяй трамвайнага парка Новасібірска займаецца сумеснае расійска-беларускае прадпрыемства «БКМ Сібір». За гэтыя гады на маршруты выйшла больш за 50 вагонаў, у мінулым годзе для Новасібірска закупілі 9 тралейбусаў «Гараджанін», яны добра сябе зарэкамендавалі. Плануецца правесці тэставыя выпрабаванні электробусаў «Белкамунмаша». Дзесяць навукова-даследчых інстытутаў СА РАН маюць пагадненні з інстытутамі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі і працуюць над больш як 40 сумеснымі праектамі. Актыўна працуе прадпрыемства ТАА «Гандлёвы Дом «МТЗ-Сібір», кожны другі трактар на палях рэгіёна — беларускай вытворчасці. «За 2022 год тавараабарот харчовых тавараў і сельгассыравіны вырас больш як удвая ў параўнанні з 2021 годам», — сказаў у красавіку, наведваючы Новасібірск, прэм’ер-міністр Беларусі Раман Галоўчанка.

Безумоўна, эканамічна складаны Каўказскі рэгіён, але трэба працаваць, ды і неяк была просьба Уладзіміра Пуціна звярнуць на супрацоўніцтва з ім увагу.

Калі наша краіна мае прадстаўніцтва ў расійскіх рэгіёнах або ў рэгіёнаў ёсць прадстаўніцтвы ў Мінску, то нараўне з візітамі высокага ўзроўню гэта заўсёды мае відавочны вынік. Тым больш наша супрацоўніцтва з Расіяй — не аднабаковы рух, а ўзаемавыгадны працэс, маючы напаўненне.

У гэтым кантэксце нельга не згадаць атрыманы вопыт у стварэнні БелАЭС, якая з уводам другога энергаблока ў прамысловую эксплуатацыю штогод будзе генерыраваць каля 18,5 млрд кВт.гадз электраэнергіі. Гэта больш за палавіну ад усяго выпуску Беларуссю энергіі ў даатамны перыяд за год. Раней выпрацоўка электраэнергіі ў Беларусі была пераважна на расійскім газе, што эканамічна неэфектыўна, асабліва цяпер, у перыяд жорсткага энергадэфіцыту ў ЕС. У гэтым элемент вялікага прадбачання Аляксандра Лукашэнкі.

Сяргей МУСІЕНКА.