Сёння ёлачныя базары адкрыюцца на тэрыторыі Пружанскага лясгаса і ўсіх лясніцтваў раёна.
Да навагодніх святаў кожны рыхтуецца загадзя. Нездарма кажуць: як сустрэнеш Новы год, так яго і правядзеш. Магазіны прапануюць ёлачныя цацкі, мішуру і гірлянды. А вось тым, каб гэтае хараство было куды павесіць, зараз заклапочаны ў Пружанскім лясгасе. Работнікі прадпрыемства прыступаюць да масавай нарыхтоўкі зялёных прыгажунь, якія павінны ўпрыгожыць дамы пружанцаў.
Лясгас прапануе ўсім жадаючым набыць не «кітайскую» імітацыю, а сапраўднае дрэўца, якое прынясе ў дом водар прыроды. Таму на ствараемыя ёлачныя базары едуць вырашчаныя на пружанскай зямлі зялёныя прыгажуні. Вось толькі да таго, як ёлка заззяе святочнымі агеньчыкамі, праходзіць нямала часу. Да гэтай па-сапраўднаму гарачай пары лясная гаспадарка рыхтуецца загадзя.
— Па-першае, падбіраюцца спецыяльныя ўчасткі, на якіх будзе весціся нарыхтоўка расліннай прадукцыі. Зразумела, што дрэўцы павінны адпавядаць запатрабаванням пакупнікоў, — расказвае галоўны ляснічы Дзмітрый Козел, які тлумачыць даволі складаны працэс з’яўлення ў дамах пружанцаў самага галоўнага навагодняга атрыбута.
Як зазначае ляснічы Пружанскага лясніцтва Іван Шыпуль, для выбару патрэбнага месца нарыхтоўкі елак ці соснаў работнікам падраздзяленняў даводзіцца прайсці нямала кіламетраў па лесе.
— Штогод, згодна з запытам жыхароў раёна, неабходна больш за тысячу дрэўцаў, — тлумачыць Іван Уладзіміравіч. — А для таго, каб вырасціць навагоднюю ёлачку, патрэбна каля васьмі гадоў. Справа ў тым, што елкі — вельмі патрабавальныя дрэвы, якім неабходна ўдосталь месца і сонца. І маленькі цень можа прывесці да таго, што дрэўца пачне расці ў адзін бок, стане непрыгожым.
Вось і атрымліваецца, што трэба прыкласці шмат намаганняў, каб навагодняя ёлка парадавала пару тыдняў. Хаця гэты тэрмін, як зазначае ляснічы, можна і расцягнуць, калі набыць елку, якая вырасла менавіта ў сваёй мясцовасці:
— Такія дрэвы звыклыя да тутэйшых вады і зямлі, таму дастаткова забяспечыць правільны догляд: размясціць купленую ёлачку ў ёмістасць з глебай і рэгулярна паліваць, каб зялёная прыгажуня захавала свой першапачатковы знешні выгляд ажно на месяц. Акрамя таго, нярэдка з ссечанага краю з’яўляюцца новыя карані.
У бягучым годзе было вырашана аказваць паслугу па забеспячэнні навагоднім прыродным атрыбутам яшчэ адным спосабам. Напрыклад, калі пакупніку не спадабаліся прапановы ёлачных базараў, то ён можа самастойна… схадзіць у лес з сякерай. Але зрабіць гэта афіцыйна, для чаго варта звярнуцца ў бліжэйшае лясніцтва, дзе падкажуць дазволеную для высечкі елак пляцоўку і аформяць неабходныя дакументы.
Па словах Івана Шыпуля, сезон актыўнай нарыхтоўкі навагодніх ёлак пачаўся некалькі дзён таму, а значыць, можна ўжо збірацца па елачку, каб займець самую пышную навагоднюю прыгажуню.
Традыцыйна з мэтай экалагічнага выхавання школьнікаў, а таксама для падтрымкі грамадзян, якія знаходзяцца ў дамах-інтэрнатах, Пружанскі лясгас бясплатна перадае навагоднія дрэвы ў гэтыя ўстановы раёна.
А можна «зэканоміць»?
Нягледзячы на штогадовую традыцыю стварэння ёлачных базараў, якія арганізуе лясгас, знаходзяцца грамадзяне, якія вырашаюць самастойна «здабыць» лясных прыгажунь.
Як зазначае галоўны ляснічы Дзмітрый Козел, праблема не толькі ў тым, што браканьер з сякерай знішчае дзелавое дрэва, якое ў будучым прынесла б карысць эканоміцы дзяржавы. Некаторыя ўвогуле ссякаюць толькі верхавіны, ад чаго знявечанае варварам дрэва пакутуе.
Таму нялішнім будзе нагадаць пра адказнасць. У адпаведнасці з Кодэксам Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях, за незаконнае знішчэнне, выкопванне або пашкоджанне дрэў і кустоў у лясах першай групы ляснога фонду, а таксама драўняна-куставых насаджэнняў, якія не ўваходзяць у лясны фонд, на грамадзян можа быць накладзены штраф у памеры ад 5 да 30 базавых велічынь, на індывідуальных прадпрымальнікаў — ад 20 да 200 БВ, а на юрыдычную асобу — ад 50 да 300 БВ.
Калі гаварыць дакладней, то нават за самую маленькую елачку давядзецца заплаціць больш за 120 рублёў. Акрамя таго, разам са штрафам вылічваецца і памер урону, нанесенага такімі дзеяннямі прыродзе: за кожнае ссечанае навагодняе дрэва дыяметрам каля пня да 12 см вінаваты абавязаны будзе заплаціць штраф у памеры ад 0,1 да 0,2 базавай велічыні (у залежнасці ад месца правапарушэння), а таксама адну базавую велічыню за само дрэўца, калі канфіскаваць яго немагчыма. І атрыманая сума дадаецца да агульнага кошту кампенсацыі і пакарання.
У астатніх месцах ляснога фонду за аналагічныя правапарушэнні прадугледжаны штрафы да 20 базавых велічынь для грамадзян, для індывідуальных прадпрымальнікаў — ад 10 да 150, а для юрыдычнай асобы — ад 20 да 200 БВ.
Для папярэджання падобных выпадкаў і з мэтай іх своечасовага выкрыцця леснікі наладжваюць пільны кантроль за лясным фондам: пастаянныя абходы кварталаў, нагляд за аўтатранспартам і наведвальнікамі лясоў. Добра зарэкамендавалі сябе і фотапасткі, якія і зараз будуць уключаны ў сістэму «навагодняй» аховы.
Таму лепш задумацца: ці не абернецца падобная «эканомія» вялікімі праблемамі?
Навагоднія прыгажуні — толькі штучныя?
Здаецца, такі варыянт, як штучная ёлка ці сасна, мае шмат пераваг. Не трэба клапаціцца і марнаваць час на наведванне ёлачных базараў, потым прыбіраць апалыя іголкі ды думаць, як утылізаваць непатрэбны навагодні атрыбут. Дастаткова запакаваць і пакласці на захоўванне ў кладоўку да наступнага свята. І паўтарыць такі цыкл не адзін год.
Аднак… Мабыць, самай галоўнай перавагай жывой ёлкі з’яўляецца яе непаўторны пах, які адразу прыўносіць у дом атмасферу свята. Акрамя таго, лятучыя рэчывы дрэва паляпшаюць самаадчуванне, у тым ліку і алергікаў.
Ёсць яшчэ адна акалічнасць, якая помніцца многім дарослым з таго дзяцінства, калі штучныя варыянты былі рэдкасцю. Гэта рытуал выбару, калі разам з татам ці мамай наведваеш гандлёвую пляцоўку і ў душы ўздымаецца радасць, што хутка Новы год.
У дадатак штогод, набываючы жывое дрэва, вы можаце быць упэўненыя, што самы галоўны атрыбут навагодніх святаў выглядае па-новаму. Гэта адразу будзе бачна і на памятных фотаздымках.
А вось штучная ёлка ўсяго гэтага нас пазбаўляе. У ёй адсутнічае жывы водар, а праз два тыдні на галінках пачынае збірацца пыл, які выдаліць практычна немагчыма. За некалькі гадоў аднастайнасць адной і той жа ёлкі можа надакучыць. У дадатак, неабходна вельмі адказна выбіраць штучную мадэль, каб не купіць няякасны, а часта нават небяспечны выраб, да якога лепш не дапускаць ні дзяцей, ні чатырохногіх гадаванцаў.
Алег Сідарэнка
Фота Кацярыны Масік, Марыны Вакульскай і з інтэрнэту
Інфаграфіка Ганны Пацяйчук