Ёсць такая прафесія — Радзіму абараняць, і ёсць такі абавязак — быць жонкай афіцэра… Гісторыя сям’і Нілавых са Слабудкі цалкам магла легчы ў аснову працягу фільма “Афіцэры”. У іх жыцці ёсць практычна ўсё неабходнае для сюжэта: нечаканая сустрэча, пяшчотнае каханне, бясконцыя пераезды, чаканні і, вядома ж, адданыя сябры. Сябры, якія патэлефанавалі нам у рэдакцыю і папрасілі напісаць пра сваіх таварышаў па службе. Здавалася б, столькі гадоў прайшло, як яны знялі мундзіры, але ўсё памятаюць.
У падначальванні былога камандзіра разведвальнага палка, былога начальніка ракетных войскаў і артылерыі дывізіі, палкоўніка ў адстаўцы Анатоля Генадзьевіча Нілава сёння “падраздзяленне” невялікае: жонка, дачка Ірына, унук Аляксандр, а таксама два “двортэр’еры” Бім і Малышка, кошка Аліса і кот Сёма (падчас нашай гутаркі пушысцікі з даверам размясціліся каля ног журналістаў і сталі ўважліва слухаць гаспадароў).
— Гэта наш авангард, — жартуе Наталля Іванаўна. — А літаральна перад вашым прыездам мы хадзілі з мужам карміць “асноўны састаў”: пятнаццаць дваровых сабак і катоў, кацянят яшчэ да маразоў паспелі ўладкаваць у добрыя рукі…
Так, сябры Нілавых казалі, што тыя — вельмі добрыя людзі, дапамагаюць у Слабудцы ўсім, хто мае патрэбу ў клопаце, асабліва калі гаворка ідзе пра рэальных членаў баявога братэрства. А калісьці, заўважым, перад самай пенсіяй у падначаленні ў Анатоля Нілава было 150 афіцэраў і прапаршчыкаў, 650 сяржантаў і салдатаў.
— Мы абавязаны адзін аднаму дапамагаць. Сумна, але многія з баявых сяброў ужо пакінулі гэты свет, тут засталіся іх удовы і дзеці. Калі хтосьці хварэе і мае патрэбу ў падтрымцы, грэх яе не аказаць. Былых афіцэраў клікаць не трэба, мы прыходзім самі, — рапартуе Анатоль Генадзьевіч.
Але мы ведаем, што былых афіцэраў не бывае. Як, шчыра кажучы, і выпадковых. Лёс з дзяцінства рыхтаваў нашаму герою ваенную долю. А ён яму і не супярэчыў.
— Афіцэры ў нашай сям’і заўсёды былі ў пашане: дзядуля, потым тата выбралі ваенную прафесію і бездакорна служылі сваёй краіне. Іх не хвалявалі пасады і колькасць зорачак на пагонах. Для іх былі важныя ўчынкі. Што сімвалічна, абодва ў складзе розных падраздзяленняў прайшлі франтавымі сцежкамі і … сустрэліся ў 1945-м ля сцен рэйхстага…
Цяпер мы разумеем, чаму Анатоль Нілаў не меў права не працягнуць сямейную дынастыю. Тым больш, што побач з ім заўсёды была надзейная баявая сяброўка.
— Вось ужо больш за паўстагоддзя Наташа — мой надзейны тыл. Усе гэтыя гады яна старанна падтрымлівала наш “ачаг”, падчас бясконцых пераездаў — а такіх было 12! — імкнулася ствараць утульнасць у доме і ціхенька мяне чакала, — дзякуе жонцы Анатоль Генадзьевіч.
— Так рабілі ўсе афіцэрскія жонкі, — сцвярджае Наталля Іванаўна. — Мы проста чакалі і працавалі, дзе давядзецца. Часам шанцавала: паколькі я па спецыяльнасці хімік-лабарант, то ў адным з гарнізонаў пашчасціла працаваць у санстанцыі. А так была і кладаўшчыцай, і прадаўцом, і касірам, і загадчыцай магазіна… Пскоў, Сумы, Лубны, Забайкалле, Ленінград, ваенныя гарнізоны ў Германіі, затым Баранавічы, Брэст, Слабудка… Прызнацца, у гэтым была свая рамантыка і філасофія жыцця. Мы не мелі права на спакой. І афіцэры нашы заўсёды былі напагатове. Не шкадавалі сябе, разумеючы, што за імі — сям’я. І ты павінен зрабіць усё, каб выратаваць родных ад магчымай катастрофы…
Хай вас не бянтэжыць, што Наталля Нілава выкарыстала менавіта такое страшнае слова — “катастрофа”. Па-іншаму многія жыццёвыя сітуацыі, у якіх аказвалася іх сям’я, і не назавеш.
Напрыклад, напачатку 1980-х гадоў, калі ў Еўропе абвастрылася міжнародная сітуацыя з-за ўвядзення ў Польшчы ваеннага становішча, часць Анатоля Генадзьевіча была перакінута да польска-германскай мяжы. А жонкі вайскоўцаў засталіся ахоўваць свой ваенны гарадок за 45 км ад Берліна: чакаліся правакацыі з боку як палякаў, так і немцаў. На шчасце, усё абышлося. А ў 1986-м, калі сям’я пераехала ўжо ў Баранавічы, адбылася аварыя на атамнай электрастанцыі. І Нілаў, на той момант начальнік штаба палка артылерыі, у складзе аператыўнай групы Міністэрства абароны БССР адправіўся ў Чарнобыль…
Усе гэтыя сур’ёзныя выпрабаванні Нілавых не зламалі. Яны не страцілі “афіцэрскую” выпраўку і захавалі свае лепшыя “баявыя” якасці. Дарэчы, Анатоль Генадзьевіч, нават калі ўжо быў на пенсіі, паспяхова выступаў за мясцовыя каманды па валейболе і настольным тэнісе, станавіўся прызёрам раённых спаборніцтваў.
З часам Нілавы сталі яшчэ і вялікімі аматарамі “ціхага палявання”.
— Мы вельмі любім выязджаць у лес, збіраць грыбы, ягады. Захапляемся рыбалкай, паўгода шчыруем на агародзе. Што нам яшчэ рабіць? Дачка вырасла, унук Аляксандр вучыцца на 3-м курсе Дзяржаўнай марской акадэміі ў Санкт-Пецярбургу. Застаецца палюбіць мора і кругасветныя падарожжы.
Сем футаў пад кілем вам, Нілавы!
Алена Зялевіч.
Фота Сяргея Талашкевіча і з сямейнага архіва Нілавых.