— Набудавалі столькі комплексаў і каб свайго малака не было!? Панапрывозяць усякага, — яшчэ месяц таму нярэдка гучалі абурэнні пакупнікоў каля малочных аддзелаў магазінаў. Сёння незадаволенасць, канешне, спала, але жыхары раёна ўсё яшчэ памятаюць мясцовае малако «Прастаквашына» ў бутэльках з чырвонай накрыўкай. Нішу, якой самі спажыўцы адвялі каля 80% ад агульнага аб’ёму малака на прылаўках пружанскіх магазінаў, вядома, не пакінулі пустой. Але шмат пытанняў застаюцца адкрытымі і незразумелымі для простых абывальнікаў і дагэтуль…
Справядлівасці дзеля, варта адзначыць, што сёння спажыўцам грэх скардзіцца на асартымент малочнай прадукцыі: як у дзяржаўных гандлёвых кропках, так і ў прыватных, дастатковая прапанова малака — у залежнасці і ад вытворцаў, і ад тлустасці, і ад узбагачанасці рознымі карыснымі дабаўкамі (кальцый, ёд, лактулоза). Але ж людзей, асабліва вясковых, цікавіць іншае: чаму яны не могуць піць сваё, мясцовае малако, якое здабываюць штодзённай нялёгкай працай?
12 студзеня бягучага года СТАА «ЮНІМІЛК Пружаны» спыніла выпуск пастэрызаванай малочнай прадукцыі ў ПЭТ-бутэльках, матывіруючы гэтыя дзеянні надзвычай неэфектыўнай работай ПЭТ-лініі і пераходам прадпрыемства на выпуск выключна ўльтрапастэрызаванага малака. Пры гэтым таварыства «забыла» пра інвестыцыйны дагавор №178 ад 23 мая 2014 года па рэалізацыі інвестпраекта «Мадэрнізацыя з рэканструкцыяй вытворчасці СТАА «ЮНІМІЛК Пружаны», у тым ліку для арганізацыі вытворчасці малочных кактэйляў», заключыўшы які, узяло на сябе абавязак забяспечваць насельніцтва Пружанскага раёна сацыяльна значнай малочнай прадукцыяй у аб’ёме 220 тон у месяц. Ключавое словазлучэнне — «сацыяльна значнае». Хаця канкрэтнага азначэння сацыяльна значнага малака ні ў якіх тлумачальных слоўніках няма, у беларускіх нарматыўных дакументах пад ім маюць на ўвазе ўсе віды пастэрызаванага.
Заплюшчыць вочы на парушэнне інвестдагавора не змаглі ні райвыканкам, ні аблвыканкам. Неаднаразова пытанне абмяркоўвалася з удзелам зацікаўленых бакоў: 4 лютага — у райвыканкаме з удзелам першага намесніка старшыні аблвыканкама М.І.Юхімука, 19 лютага — у аблвыканкаме з намеснікам старшыні аблвыканкама М.В.Токара.
Вынікам першых перамоў стала прапанова СТАА «ЮНІМІЛК Пружаны» выпускаць тое ж ультрапастэрызаванае малако ў асептычнай упакоўцы, накшталт «Роднага малака», толькі з павялічанай з 1,5% да 3,2% масавай доляй тлушчу, па арыенціровачнай адпускной цане 6470 рублёў (без падатку на дабаўленую вартасць). Да таго ж таварыства брала на сябе абавязацельствы па распаўсюджанні ведаў аб ультрапастэрызаваным малацэ сярод насельніцтва раёна.
Яшчэ тады, напачатку лютага, мясцовая ўлада не згадзілася на гэты варыянт вырашэння сітуацыі. Улічваючы тое, што ў СТАА «ЮНІМІЛК Пружаны» няма тэхнічнай магчымасці па арганізацыі ў тэрміновым парадку выпуску пастэрызаванага малака ў плёначнай упакоўцы, райвыканкам прапанаваў кампрамісны варыянт: выпускаць ультрапастэрызаванае малако ў асэптычнай упакоўцы і тлустасцю 3,2%, замест цяперашніх 1,5%, але з умовай наладжвання ў бліжэйшы час вытворчасці пастэрызаванага малака.
З улікам патрабаванняў не толькі раённай, але і абласной улады, а таксама ДА «Кіруючая кампанія холдынга «Канцэрн Брэстмясамалпрам», кіраўніцтва кампаніі «Danone Беларусь» выказала гатоўнасць забяспечыць пружанскіх спажыўцоў пастэрызаваным малаком высокай тлустасці, расфасаваным у поліэтыленавыя пакеты, але… не выкарыстоўваючы ўласную вытворчую плошчу: лабіруючы свае інтарэсы, «ЮНІМІЛК Пружаны» выказала намер пастаўляць частку малака, атрымліваемага ў сваёй сыравіннай зоне, на перапрацоўку ў Бярозу альбо Кобрын. На што ў райвыканкаме адназначна зазначаюць: вывозіць сыравіну з раёна эканамічна немэтазгодна.
На сённяшні дзень праблема застаецца нявырашанай і будзе ў чарговы раз выносіцца на абмеркаванне зацікаўленых бакоў. Безумоўна, прадаваць на экспарт як мага больш — нармальнае рыначнае жаданне вытворцы. Але вось толькі ці павінны ад пошукаў выгадных рынкаў збыту цярпець спажыўцы, немалая частка якіх з’яўляецца звяном малаказдабываючага ланцужка?
Марына Вакульская.