З наступленнем цёплага надвор’я тых, хто з усіх іншых сродкаў перасоўвання аддае перавагу двухколаваму безматорнаму транспарту, на вуліцах стала прыкметна больш. Іх штодзённая колькасць на дарогах райцэнтра і ваколіцах, паводле назіранняў супрацоўнікаў ДАІ, сёння перавышае тысячу. Рознаўзроставыя веласіпедысты калясяць у любы дзень па розных маршрутах па асабістых справах і проста для ўласнага задавальнення. Такая карцінка для любога еўрапейскага горада не толькі звыклая, але і падтрымліваецца ўсімі магчымымі сродкамі. Гэта зразумела, бо не наносіцца шкода экалогіі, зніжаецца ўзровень гарадскога шуму, а асфальтавае пакрыццё гарадскіх вуліц менш патрабуе рамонту.
Трэба сказаць, што падобная палітыка вядзецца і ў нашай краіне. Напрыклад, у Мінску гарадскія ўлады паставілі задачу стварыць усюды веласіпедныя дарожкі, адкрываюцца пракаты веласіпедаў, з’явіліся нават спецыяльныя пераходы-«зебры» для перасякання праезнай часткі велатранспартам. Словам, карысны ва ўсіх адносінах і папулярны ў Заходняй Еўропе транспарт імкліва ўваходзіць у моду.
Хаця многія пружанцы і без гэтай «моды» заўсёды лічылі, што веласіпед — вельмі зручны і эканомны сродак, а часам на ім можна вырашыць значна больш пытанняў, чым на аўтамабілі. Асабліва ў тым плане, што двухколавага памочніка можна прыпаркаваць нават да дрэва. Ды і навошта дрэвы шукаць? Амаль ля кожнага магазіна ці адміністрацыйнага будынка цяпер стаяць металічныя канструкцыі для паркоўкі веласіпедаў. 
ці адпавядаюць словы справам?
Ці не кампенсуюцца зручнасці руху на безматорным транспарце перашкодамі для іх? Мы вырашылі праехацца па гарадскіх вуліцах і пабачыць на ўласныя вочы: ці проста ў Пружанах рухацца на веласіпедзе?
Аказалася, што самая галоўная перашкода, якая стрымлівае веласіпедны рух па гарадскіх вуліцах, гэта адсутнасць веласіпедных дарожак. Згодна з цяперашнімі патрабаваннямі Правілаў дарожнага руху, на праезнай частцы веласіпедысты могуць ездзіць толькі па спецыяльна вызначанай паласе. У Пружанах прысутнічае яна толькі на вуліцы Савецкай. На астатніх у веласіпедыстаў патрабуюць рухацца толькі па ўзбочынах або тратуарах (пешаходных дарожках).
І вось тут аматары двухколавага транспарту задаюць слушнае пытанне:
ці правамерна патрабаваць, не стварыўшы спрыяльных умоў?
У нашым горадзе вельмі мала вуліц, дзе тратуары прыстасаваны для веласіпедыстаў. Па-першае, большасць з іх вельмі вузкія, а значыць, адразу ўзнікаюць канфліктныя сітуацыі з пешаходамі.
Па-другое, высокія бардзюры. Для маладых гэта не вельмі вялікая перашкода (хаця ў прыцемках можна проста яе не заўважыць і ўрэзацца), аднак часта веласіпедам кіруюць людзі састарэлыя, якія вымушаны пастаянна злазіць з «жалезнага каня».
Відавочна, не трэба забыва
ць, што першапачаткова пружанскія вуліцы праектаваліся без уліку інтарэсаў веласіпедыстаў. Толькі ж час змяняецца, і яны ўсё гучней заяўляюць пра сябе.
Ёсць і іншыя прэтэнзіі з боку веласіпедыстаў. Напрыклад, яны лічаць, што новыя патрабаванні да тэхнічнага стану двухколавага транспарту былі распрацаваны тымі чыноўнікамі, якія ніколі самі не садзіліся на ровар. У асноўным гэта тычыцца патрабавання мець люстэрка задняга выгляду, якое… вытворцам велатранспарту ў тэхнічным рэгламенце не прадугледжана. Дык навошта тады «вынаходзіць веласіпед»? Больш таго, тымі ж абмежаваннямі мала канкрэтызуецца парадак устаноўкі прылад. Вось і даводзіцца назіраць за веласіпедамі, пад рулём якіх боўтаецца люстэрка, устаноўленае толькі для таго, каб пазбегнуць прэтэнзій з боку інспектара ДАІ.
Але самая прадуманая інфраструктура не прынясе спакой на дарогі горада, калі
адсутнічае ўважлівасць і дысцыплінаванасць удзельнікаў руху.
Вось тут ужо ўзнікаюць прэтэнзіі да веласіпедыстаў. Зусім нядаўна на пешаходнай дарожцы мяне ледзь не збіла жанчына за рулём веласіпеда. Яна ехала з вуліцы Міцкевіча і пад горку набрала добрую хуткасць, якую і не падумала скінуць, калі паварочвала на Чырвонаармейскую прама на «зебру». Нібы камікадзе, яна глядзела ў адну кропку і, напэўна, маліла Усявышняга, каб надаў хуткасці пешаходам, з якімі ледзь размінулася.
Не скажу, што такія інцыдэнты — частая з’ява ў Пружанах, але пра падобныя «раз‘езды» з веласіпедыстамі змогуць расказаць не толькі пешаходы, але і вадзіцелі аўтамабіляў.
Выклікае трывогу і колькасць аварый з удзелам веласіпедыстаў. За мінулы год на тэрыторыі вобласці такіх ДТЗ адбылося 70. У выніку 57 чалавек атрымалі раненні і 15 загінулі. 12 аварый – ужо за тры месяцы цяперашняга года, пяць з іх – па віне кіроўцаў двухколавага транспарту. Асноўныя фактары, адзначаюць дзяржаўтаінспектары, — алкагольнае ап’яненне, а таксама парушэнне правілаў язды, праезду скрыжаванняў, нерэгулюемых пешаходных пераходаў.
Большасць ДТЗ адбываецца ў цёмны час сутак, нягледзячы на гэта ўвечары далёка не на кожным з веласіпедыстаў можна заўважыць святловяртаючую камізэльку: яе наяўнасць толькі рэкамендуецца, а значыць, ніхто не пакарае за адсутнасць.
Эфектыўнасць прафілактыкі дасягаецца толькі тады, калі
правілы вывучаюцца з маленства.
Гэты пастулат добра рэалізаваны ва Украіне: у Львове пры агульнаадукацыйных школах дзейнічае веласіпедная школа, дзе дзяцей знаёмяць з правіламі дарожнага руху, а на створаным уласнымі сіламі просценькім веладроме вучаць практычнаму манеўраванню. У канцы курсу юныя веласіпедысты здаюць іспыты і атрымліваюць адпаведныя пасведчанні, самыя паспяховыя заахвочваюцца велападарожжамі. Нядрэнна б і нам стварыць прыстасаваны веладром з устаноўленымі перашкодамі, каб дзіця, атрымаўшы там пэўныя навыкі, магло потым больш упэўнена адчуваць сябе на гарадскіх вуліцах.
Алег Сідарэнка.
На здымках: веласіпедысты на пружанскіх вуліцах.
Фота Сяргея Талашкевіча.